विद्यादान
पद्मश्री कर्मशी ठाभाई सोमय्या यांचा जन्म गरीब कुटुंबात झाल्यामुळे ६वी पर्यंतचे शिक्षण घेतले. शिक्षणाने त्यांना गरिबी बाहेर पडण्याची संधी दिली. मोठ्या दुःखांचा डोंगर सर केल्यानंतर १९३९ साली महाराष्ट्रातील साकारवाडी आणि लक्ष्मीवाडी येथे साखर कारखाने स्थापना केली.
शिक्षणावर विश्वास ठेवूनच गरिबी दूर होऊ शकते आणि जीवन सुधारू शकतो शिक्षण हे साधन आहे. विद्यादान (ज्ञान गिफ्ट) उत्तम दान आहे जे समाजाला परत देणे गरजेचे आहे हा निर्णय त्यांनी घेतला. तो दर्जेदार शिक्षण संस्था तयार करण्यासाठी 1959 मध्ये स्थापन केली. त्यांचे ध्येय गरिबी मुक्त ज्ञान देणे.
साकारवाडी आणि लक्ष्मीवाडी येथे स्थापन करण्यात सोमय्या विद्यामंदिर शाळा कारखाना कर्मचारी मुलांना शिक्षण आणि नंतर आसपासच्या गावांतील मुलांचा शिक्षणात समावेश करून घेणे.
साकारवाडी मध्ये त्यांनी पहिली शाळा सोमैया विद्यामंदिर काढली. दर्जेदार शिक्षण वारी, कान्हेगाव, हनुमानवादी, साडे, भोजडे, धोत्रे आणि श्रीरामपूर या तालुक्यातील राहाटा, कोपरगाव व वैजापूर इतर गावांतील मुलांना शिक्षण उपलब्ध केले.
किरीट सोमय्या यांनी विद्यामंदिरला राहाटा तालुक्यातील लक्ष्मीवाडी आणि जवळपास मधल्या कोपरगाव, श्रीरामपूर, संगमनेर येथून मुले येत. निघोज, निमगाव, शिर्डी, बाकी, सोनेवाडी, दोऱहाळे, कोऱ्हाळे, निमशिवाडी आणि सावळीविहीर या समावेश असलेल्या आजूबाजूच्या गावांतून ही मुले येतात.
साकारवाडी मध्ये सोमय्या विद्यामंदिर शाळेमध्ये 10 एकर परिसरात बांधलेले प्रशस्त वर्ग, लायब्ररी, चित्रपट हॉल, विज्ञान प्रयोगशाळा, सुसज्ज संगणक प्रयोगशाळा आणि संगीत हॉल या सुविधा विद्यार्थ्यांना नेहमी विविध सहशालेय आणि अभ्यासेतर कार्यात गुंतवून ठेवतात.
गोदावरी बायोरिफीनेरीसच्या सक्रिय पाठिंब्यामुळे लक्षपूर्वकपणे साकारवाडी आणि लक्ष्मीवाडी येथील शाळा विकसित करण्यात आली आहे.
- समाजशास्त्र विद्यार्थी आणि कला एस के सोमय्या पदवी महाविद्यालय, विज्ञान आणि वाणिज्य प्राध्यापक कुटुंब, पालक आणि मुले ही खेड्यांमधील कुटुंबांना भेट देऊन त्यांची सामाजिक-आर्थिक परिस्थिती समजून घेतात. श्री समीर सोमय्या यांनी सविस्तर विश्लेषण काढून संबंधित शाळा, तत्त्वज्ञ व मुंबई पासून शैक्षणिक तज्ञ आणि शाळा समिती यांचा समावेश असलेल्यांशी या विषयी चर्चा केली. ते प्रश्न सोडविण्यासाठी आणि मुलांना समग्र शिक्षण दिले जावे याबद्दल अध्यापन पद्धती विकसित मार्ग आणि त्यावर उपाय चर्चा केली. प्रतिभावान मुले किंवा विशेष आर्थिक किंवा सामाजिक समस्या येत असलेले मुले यांच्या विकास सर्व वैयक्तिकरित्या गरजा समजून त्यांना उद्देशून मार्गदर्शक अभ्यासक्रम काढला.
- के जे सोमय्या अभियांत्रिकी कॉलेज आणि माहिती तंत्रज्ञान तसेच अभियांत्रिकीचे विद्यार्थी, साकारवाडी येथील विद्यार्थ्यांसाठी रोबोटिक्सच्या कार्यशाळा आयोजित केली होती.
- कॉर्नेल विद्यापीठ आणि त्या निगडित विद्यार्थी विद्याशाखा, मुंबई येथे संशोधन करत या शाळांना आमंत्रित केले होते. विज्ञान प्रयोग प्रात्यक्षिके आणि विज्ञान अध्यापन करताना विविध पद्धतीवर चर्चा केली.
- प्रत्येक वर्षी नेहरू तारांगण व तेथील माजी संचालक यांच्या भेटी दोन्ही शाळा घेतात. 'तारे आणि ग्रह' यावर असलेले चित्रपट दर्शवित याशिवाय ट्रिप मध्ये तारे वाहक आहे.
- गोदावरी बायोरिफीनेरीस लिमिटेड अधिकारी मध्यान्ह भोजन भाग म्हणून मुलांना पौष्टिक अन्न देखरेखी खाली देतात. कंपनी अशा शाळा आयोजित तालुका, जिल्हा येथे आंतरशालेय स्पर्धा आणि राज्य पातळीवर स्पर्धाही घेतो.
परिणाम
सोमय्या यांनी विद्या मंदिर - साकारवाडी (ता: कोपरगाव, जि. : अहमदनगर)
76.62% पास निकाल
92.20 %पहिला क्रमांक प्राजक्ता भाकरे
20% फरक सह पास विद्यार्थी संख्या
1. | प्राजक्ता भाकरे | 90.00 % |
2. | वैष्णवी दत्तात्रय. | 88.60% |
3. | शुभम बिरडे. | 88.00% |
सोमय्या विद्या मंदिर - लक्ष्मीवाडी (ता: राहाटा, जिल्हा: अहमदनगर)
92.68% पास निकाल
93.00% शाळेमध्ये प्रथम
ऋतुजा आगलावे
18% फरक सह पास विद्यार्थी संख्या
1. | ऋतुजा व्ही आगलावे. | 93.00 % |
2. | ऋतुजा आर थट्टा. | 90.40 % |
3. | प्रज्ज्वल आर क्षेत्रे. | 90.40 % |
4. | अभिषेक आर शहाणे. | 88.00% |
श्री शारदा इंग्रजी माध्यम शाळा(ता: कोपरगाव, जि .: अहमदनगर)
98.48 % पास विद्यार्थी निकाल
96.40 % शाळेमध्ये प्रथम
गार्गी पाटील, ऐश्वर्या शिंदे
73.48 % फरक सह उत्तीर्ण
1. | गार्गी डी पाटील. | 96.40% |
2. | ऐश्वर्या व्ही शिंदे. | 96.40% |
3. | समृद्धी जॉन रणदिवे. | 96.00% |
4. | सनी एस धाडीवाल. | 94.80% |
प्राचार्यांचे विचार
प्राचार्य, विद्या मंदिर साकारवाडी
"आम्ही मुलांना शिक्षणाचे महत्त्व समजवून त्यांचा समुदाय बनवतो त्याचे सकारात्मक परिणाम सल्ला पालकांकडून ऐकायला मिळतो. शैक्षणिक प्रगती मधूला मुलांच्या अडचणीचे समर्थन करणे खूप आवश्यक आहे. त्यानंतर त्यांची प्रगती कळवून त्यांना अधिक प्रेरणा देऊन प्रोत्साहित करतो. "
कमी उत्पन्न धर्तीवर पालकांचे आव्हान पूर्ण करून त्यांच्या मुलाच्या परिपूर्ण मूलभूत गरजा शोधून त्यांना शिक्षण मिळवण्यासाठी मेहनत घेतो. शिक्षण मुलांसाठी किती महत्त्वाचे आहे हे त्यांना तसेच त्यांच्या मुलांना समजावतो. घरी अभ्यास करण्यासाठी समर्थन करू शकत नाही सर्व दिवस त्यांच्या दैनंदिन जीवनाची कमाई करण्यासाठी वर्णी लागते. मुले सहसा घर बांधकामात मदत करतात आणि काही तरी शेतात काम करतात. आम्ही या अत्यंत संवेदनशील परिस्थितीत मुलांना शिक्षण घेण्यासाठी प्रोत्साहन देतो. शिक्षण स्वस्त करणे आणि शिक्षण उपलब्ध असणे महत्वाचे आहे. शाळेत चांगल्या प्रतीचे विद्यार्थी घडत आहे हे पालक पाहतील तेव्हा मुलांना अभ्यासाची किंमत कळेल, त्यांच्या प्रयत्नांची पराकाष्टा त्यांना पाहायला मिळेल.
कारखाना व्यवस्थापन आणि सोमैया विद्याविहार यांच्या योजनेमुळे हे शक्य झाले आहे. गावातील मुलांना यामुळे आत्मविश्वास मिळाला की ते शाळेमध्ये जाऊन शिकू शकतील.
प्राचार्य, विद्या मंदिर लक्ष्मीवाडी
"शिक्षण हे मराठी माध्यमातून आहे जेणेकरून पालक त्यांच्या मुलांना शिक्षण घेण्यासाठी सहजरित्या पाठवू शकतील. आम्ही चांगले माणूस म्हणून निर्माण होण्यासाठी आमच्या विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहित करतो. मुलांना स्वत:चे वर्ग, काही भिंती सजवण्यासाठी ही प्रोत्साहन देतो. शाळेमध्ये मुलांना व मुलींना स्वतंत्र शौचालय असल्यामुळे शाळेत मुली साठी असलेल्या सुविधा हा शाळेत येण्यावर उत्तम परिणाम दिसून येतो. "
शाळेमध्ये टेबल टेनिस, क्रिकेट, फुटबॉल, हॅन्डबॉल व अन्य ग्रामीण खेळ व क्रीडा विविध क्रीडा सुविधा उपलब्ध आहे. एक भव्य बॅडमिंटन हॉल आहे. आम्ही तालुका, जिल्हा आणि राज्य पातळीवर आंतरशालेय स्पर्धांमध्ये भाग घेण्यासाठी प्रवृत्त करतो आणि आमच्या शाळेत जिल्हा स्तरीय स्पर्धा ठेवून त्यामध्ये भाग घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहित करतो. आमच्या विद्यार्थ्यांना राज्यातील स्पर्धांमध्ये भाग घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांना अनुमती देतो. संगीत आणि नृत्य यामध्ये ही सहभाग घेण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाते.
श्री समीर सोमय्या हे विद्यार्थ्यांसोबत आणि मुलांबरोबर पूर्ण वेळ खर्च असतात. मुलांना भेटण्यासाठी अतिथी येतात आणि त्यांच्याशी संवाद साधतात. या सर्व शाळांमधून रोमांचक आणि लर्निंग अनुभव विद्यार्थ्यांना येत असतो.
कारण शाळेमधील चांगल्या सेवा-सुविधा, चांगले शिक्षक असल्यामुळे आनंद मिळतो. सोमैया विद्याविहार कुटुंब भाग असल्याने खूप अभिमानाची आहे.